Η ερείπωση ενός κτιρίου καθιστά και το ίδιο το κτίριο με την πάροδο του χρόνου στοιχειωμένο;

Αυτό είναι ένα ερώτημα όπου τουλάχιστον από την άποψη με το πώς ο μέσος άνθρωπος του αστικού περιβάλλοντος αντιλαμβάνεται την ερείπωση και την εγκατάλειψη κτιρίων μπορεί να δοθεί μία ερμηνευτική απάντηση.
 Τα εγκαταλελειμμένα κτίρια και οι τοποθεσίες μέσα στο αστικό περιβάλλον ιδίως μετά από πολυετή εγκατάλειψη εκτός από το πρόσφορο έδαφος που δίνουν σε περιθωριακές δραστηριότητες δημιουργούν και μία "παραφυσική" αύρα όπου αρχικά έχει την εξήγηση της.

 Το πρώτο χαρακτηριστικό είναι η υλικοτεχνική αποδόμηση ενός κτιρίου με τα χρόνια όπου αλλάζει την όψη του, δίνεται στο κτίριο μία απόκοσμη όψη όπου εξάπτει την φαντασία των ανθρώπων, ταυτόχρονα δημιουργεί και μία αποστροφή αλλά και την περιέργεια, με λίγα λόγια φόβος, απέχθεια και περιέργεια, ένα μείγμα συναισθημάτων όπου μόνο λίγοι θα το ασπαστούν και θα προσπαθήσουν να το διαχειριστούν για να εξερευνήσουν ένα τέτοιο μέρος.

 Ένα σημαντικό χαρακτηριστικό πέραν της όψης είναι και η ευρύτερη περιοχή, δηλαδή εάν μπορεί ένα ερειπωμένο κτίριο να ενισχύει την ψυχολογική του επιρροή αισθητικά επάνω στον άνθρωπο λόγο της τοποθεσίας π.χ η απομονωμένη θέση που βρίσκεται και ο περίγυρος του.
 Ένα ακόμα χαρακτηριστικό που δίνει την δική του εξήγηση βάση πολλών θεωριών είναι η ανθρώπινη παρουσία αλλά και η ιστορία που διαδραματίστηκε εντός ενός τέτοιου κτιρίου κατά τα χρόνια που ήταν λειτουργικό π.χ. ένα σανατόριο, ένα νοσοκομείο, ακόμα και η χρήση του κτιρίου για άλλους σκοπούς άσχετους με τον αρχικό σκοπό που κτίστηκε.

 Ανατρέχοντας στην εποχή της κατοχής υπάρχουν διάσπαρτα κτίσματα ανά όλη την Ελλάδα τα οποία χρησιμοποιήθηκαν σαν αρχηγεία των ΝΑΖΙ όπου διαδραματίστηκαν αποτρόπαια γεγονότα, όπως βασανισμοί και εκτελέσεις. Τέτοιους είδους κτίρια συνήθως ήταν πολυτελή κτίρια της εποχής και κεντρικά κτίρια της διοίκησης του εκάστοτε μέρους όπου οι κατοχικές δυνάμεις τα είχαν επιτάξει για δικούς τους σκοπούς. Μάλιστα πολλές φορές τα θύματα των εκτελέσεων θάβονταν για λόγους αποφυγής χρονοτριβής επιτόπου στον περίγυρο του κτιρίου.

 Από μόνες τους οι ιστορίες όπου λαμβάνουν μέρος γεγονότα όπου έχουν να κάνουν με αποτρόπαιες πράξεις πόνο και γενικώς με έντονα αρνητικά συναισθήματα στιγματίζουν μία τοποθεσία ή ένα κτίριο όπου έγινε το πεδίο όπου εξελίχθηκαν αυτά τα γεγονότα. Εάν συνδυάσουμε και την ερείπωση ενός τέτοιου μέρους αυξάνεται η  ψυχολογική επιρροή και εδώ έχουμε δύο παράγοντες πλέον, όχι μόνο των αισθητικό παράγοντα αλλά και την συναισθηματική φόρτιση όπου δημιουργείτε λόγο της "βαριάς" ιστορίας. Εκτός των παραπάνω έχουμε άλλο ένα στοιχείο που αυξάνει την συναισθηματική φόρτιση και μάλιστα προς την μεριά του φόβου. Ο κοινωνικός περίγυρος δηλαδή η αναπαραγωγή των ιστοριών όπως έχουν μεταφερθεί από στόμα σε στόμα ενισχύοντας την δημιουργία μύθων.

Στις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί γύρω από τις αιτίες εκδήλωσης "παραφυσικών" φαινομένων ο ιστορικός παράγοντας ενός κτιρίου ή μίας τοποθεσίας λαμβάνει πολύ σημαντικό ρόλο πέρα άλλων παραμέτρων όπου έχουν αναλυθεί σε ένα βαθμό σε προηγούμενο άρθρο.(http://theafterdarkproject.blogspot.gr/2015/11/blog-post_22.html)

 Το πρόβλημα που δημιουργείται όσο αφορά το ιστορικό κομμάτι είναι όταν πλέον δεν έχουμε κάποια επίσημη καταγραφή γεγονότος, αλλά έχουμε μόνο φήμες, αναφορές και μαρτυρίες, όταν ένα κτίριο βρίσκεται σε κατάσταση υλικής αποσύνθεσης δηλαδή ερειπωμένο και εγκαταλελειμμένο.
 Ως γνωστών σε τέτοιου είδους μέρη έχουν διαδραματιστεί παράνομες δοσοληψίες, εμπόριο ναρκωτικών, φόνοι αλλά και έχουν μετατραπεί και ως χώροι άλλων δραστηριοτήτων όπως τελετές σατανιστών, νεοπαγανιστών αλλά ακόμα και στέκια ομάδων που λειτουργούν πέρα του αποδεκτού κοινωνικού πλαισίου.

 Γενικώς όλες αυτές οι δραστηριότητες που είναι εκτός σύνδεσης φαινομενικά με την ιστορία κάποιου χώρου είναι αρκετές να δημιουργήσουν εκείνη την «αρνητική» αύρα όπου και πάλι σε συνδυασμό με τον κοινωνικό περίγυρο να ενισχύει ακόμη περισσότερο σε σημείο όπου μπορεί να υπερκεραστεί και η οποιαδήποτε ιστορική αξία της τοποθεσίας ή του κτιρίου όπου λαμβάνουν μέρος περιθωριακές δραστηριότητες μετά την εγκατάλειψη του.

Πολλές φορές δεν χρειάζεται να είναι «βαριά» η ιστορία ενός μέρους. Βάση θεωριών του "παραφυσικού" μπορεί και μόνο η εναλλαγή κατάστασης αλλά και η πολυχρηστικότητα του μέρους σε βάθος χρόνου να δημιουργήσει «εντυπώσεις».Δηλαδή η πολυεπίπεδη χρονική «παρουσία» γεγονότων που έχουν λάβει μέρος προ και μετά εγκατάλειψης να έχουν «φορτίσει» των χώρο σε τέτοιο βαθμό που να δημιουργεί αστικούς μύθους, αινίγματα και γενικότερα "μυστήριο".

Γενικώς δεν θέλουμε να αποκλείσουμε τίποτα πόσο μάλλον όταν και η ίδια η τοποθεσία "υποβόσκει" κάτι πέραν του ορατού και όταν ένα κτίριο στέκεται εγκαταλελειμμένο να γίνεται ο συσσωρευτής όλων εκείνων των πραγμάτων που ο άνθρωπος κοινωνικά απορρίπτει...και όταν λέμε απορρίπτει εννοούμε ανάλογα με το συμφέρον...με το τι είναι αρεστό και τι δεν είναι στο συλλογικό ασυνείδητο της πόλης που διαμορφώνεται ανάλογα με το συμφέρον αυτών που το διαμορφώνουν...

Ιωάννης Κόνιαρης-ερευνητής
ιδρυτής/γενικός συντονιστής The AfterDark Project