Ο Μυστικός ΙΑΚΧΟΣ

Στα βιβλία του Ηροδότου και του Πλουτάρχου γίνεται περιγραφή περίεργων φαινομένων που συνέβησαν στην ναυμαχία της Σαλαμίνος στην οποία συγκρούσθηκαν ο Αθηναϊκός και ο Περσικός στόλος.

Η ναυμαχία θα ελάμβανε τελικά χώρα μετά την επιμονή του Θεμιστοκλέους στο Στενό μεταξύ της Σαλαμίνος και Αττικής, αντίκρυ της Ελευσίνος, όπου ήτο και το περίφημο Ιερό της πανάρχαιας Θεάς Δήμητρος.

Αλλοι στρατηγοί προτιμούσαν να διεξαχθεί η ναυμαχία παρά τον πορθμό της Κορίνθου, αντίκρυ στο Ηραίον.

Να πρυτάνευσαν μόνον στρατηγικοί οι λόγοι για την επιλογή του Στενού της Σαλαμίνος ή και έτεροι λόγοι που τους αγνοούμε; Παρότι μας τους αποκαλύπτει εναργέστατα ο Ηρόδοτος;

Μήπως υπελόγιζε ο Θεμιστοκλής στην βοήθεια των μυστικών όπλων της Δήμητρος, αυτών που κρύβονταν με αυστηρότητα και επί ποινή θανάτου από την δημοσιότητα, στα Ελευσίνια Μυστήρια;

Ιδού πως περιγράφει ο Ηρόδοτος [Ηρόδ.65] τα γεγονότα που διεδραματίσθησαν προ της ναυμαχίας.

Ο Ξέρξης με τους επιτελείς του είναι ανεβασμένος στο παρατηρητήριο, στο όρος Αιγάλεω για να παρακολουθήσει την ναυμαχία:

«Στο Θριάσιο Πεδίο είδαν κονιορτό που ερχόταν από την Ελευσίνα, σαν να βάδιζαν 30.000 άνθρωποι.

Ενώ αυτοί εθαύμαζαν για τον κονιορτό, άκουσαν μια φωνή, που έμοιαζε με εκείνη του μυστικού Ιάκχου.

Ο Δημάρατος, ανίδεος των Ελευσινίων Μυστηρίων, ρώτησε τον Δικαίο (μύστη των Ελευσινίων) τι να είναι αυτό που φωνάζει κι εκείνος του είπε: Δημάρατε είναι αδύνατον να μην ακολουθήσει κάποια μεγάλη βλάβη στο στράτευμα του Ξέρξη, διότι, αφού η Αττική είναι έρημη, δεν μένει αμφιβολία, ότι αυτό που φωνάζει είναι κάτι θείο.

Και αν ο κονιορτός πέσει στη Σαλαμίνα, τότε θα κινδυνεύσει ο στόλος του βασιλέως».

Την ίδια πληροφορία όμως δίδει και ο Πλούταρχος, [Πλούταρχ. Παράλλ. Βίοι, Θεμιστοκλής 15] του οποίου η μαρτυρία περί του Ιερού των Δελφών είναι αξιόπιστος.

«Καθ΄ον δε χρόνον ο αγών ευρίσκετο εις ταύτην την (κρίσιμον) φάσιν, λέγουν ότι ανεπήδησεν από την Ελευσίνα μέγα λαμπρόν φως, εις το Θριάσιον δε πεδίον εξηπλώθη κάποιος ισχυρός ήχος και μία δυνατή φωνή, ακουόμενα μέχρι της θαλάσσης, ωσάν να προήρχετο από πολλούς μαζί ανθρώπους, οι οποίοι ελάμβανον μέρος εις την πομπήν του μυστικού Ιάκχου.

Και εφάνη ότι από το πλήθος των ανθρώπων, οι οποίοι εκραύγαζον, ανέβαινε σιγά- σιγά από την γην ένα σύννεφον, το οποίον πάλι υπεχώρει και επέπιπτεν πάνω εις τα πλοία.

Άλλοι δε ενόμισαν, ότι έβλεπον καθαρά φαντάσματα και είδωλα (ομοιώματα) ωπλισμένων ανδρών, οι οποίοι ύψωνον από την Αίγιναν τα χέρια των προς τα Ελληνικά πλοία (εις προστασία αυτών).

Αυτούς υπέθετον, ότι είναι οι Αιακίδαι, τους οποίους είχον επικαλεσθή με ευχάς προ της μάχης, δια να προσέλθουν εις βοήθειάν των».